«The Red Bank. James Joyce: Τα τετράδιά του, των Ελληνικών» – Τεργέστη

Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Ιταλίας και η Κοινότητα Ελλήνων Ορθοδόξων Τεργέστης παρουσιάζουν στο κοινό της Τεργέστης την ταινία της Βουβούλας Σκούρα «The Red Bank. James Joyce: Τα τετράδιά του, των Ελληνικών», το Σάββατο 18 Ιουνίου 2016, στις 11:00, στο Μουσείο Palazzo Gopcevich (Sala Bobi Bazlen), Rossini 4.

Η προβολή, παρουσία της σκηνοθέτιδας, εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Bloomsday 2016, όπου εορτάζεται, σε πολλές πόλεις του κόσμου, η αφηγηματική περιπλάνηση του Λέοπολντ Μπλουμ, κεντρικού ήρωα στον «Οδυσσέα», στους δρόμους της ιρλανδικής πρωτεύουσας, στις 16 Ιουνίου 1904.

«Οι έλληνες μου έφεραν πάντα τύχη» έγραφε ο James Joyce  στην εκδότρια, πολιτική ακτιβίστρια και στενή φίλη του, Harriet Shaw Weaver. Γυρισμένο εν μέρει στην Τεργέστη, εμπνευσμένο από το 8ο κεφάλαιο του «Οδυσσέα» (τους «Λαιστρυγόνες»), το ταξίδι της Βουβούλας Σκούρα πλέκει τα λόγια του Joyce και της ποιήτριας Μαντούς Αραβαντινού, τις εικόνες της Τεργέστης με εκείνες του Λονδίνου, της Ν. Υόρκης και της Αθήνας, το άκουσμα των ελληνικών με αυτό των αγγλικών, το παρόν με τον μύθο.

Το ντοκιμαντέρ ξεκινά στην Τεργέστη. Bloomsday, 16 Ιουνίου 2013. O χορός σε αργή κίνηση, διακόπτεται από κείμενο.  Αποδομώντας το σώμα, το μετατρέπουμε σε μνήμη: του σώματος, της ζωής, των κειμένων. Οι αναφορές στον Joyce  και την Μαντώ Αραβαντινού, σε συνδυασμό με τον διαγώνιο τεμαχισμό της εικόνας, ακυρώνει τον ρεαλισμό του τοπίου, συμπεριλαμβανομένου και του χώρου/μελέτης του Αφηγητή. Ως επιστέγασμα, η επιστολή του Joyce «Μια αίτηση δανείου σε γλώσσα Ελληνική»  λειτουργεί  ως  έγκαιρη  καταγγελία.

Η συνθέτη περιγραφή του 8ου κεφαλαίου του «Οδυσσέα» (των «Λαιστρυγόνων») από τον καθηγητή Βαγγέλη Ιντζίδη, μας καθοδηγεί σε αυτό το ταξίδι στα «Τετράδιά του, των Ελληνικών» και πολύ περισσότερο μας δελεάζει σε διαδρομές σε πόλεις, όπως της Τεργέστης, του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης και της Αθήνας, και σε γλώσσες, όπως τα Ελληνικά και τα Αγγλικά.

Η αποσπασματική κινηματογραφική αφήγηση ως επιλογή, αποτελεί νομίζω, και το βασικό στοιχείο στην υλοποίηση της ταινίας. H έλξη που ασκούν οι Έλληνες στον Ιρλανδό δεν μένει μόνο, στην αρχαία κληρονομιά τους και την καθολική, άλλωστε, γοητεία της. Πέρα από τον αρχέγονο μύθο του «Οδυσσέα», το ζήτημα είναι επίσης η γλώσσα: τα Ελληνικά.
Ο συγγραφέας οδηγείται σ’ αυτήν, την κατά κάποιο τρόπο, ταύτιση μύθου και γλώσσας, με έναν τρόπο, ο οποίος αν και μοιάζει απρόσμενος, είναι απόλυτα συνεπής και αποτελεσματικός. Ο Joyce μαθαίνει τα Ελληνικά, τα γράφει και τα μιλάει. Η Μαντώ Αραβαντινού σωστά υποστηρίζει πως τα Ελληνικά είναι «η γλώσσα του υποκείμενου της γραφής του (Οδυσσέα)».
Αυτήν την, κατά κάποιο τρόπο, άγνωστη πλευρά του μεγαλύτερου ίσως συγγραφέα του 20ου αιώνα, φιλοδοξεί να καταγράψει αυτό το ντοκιμαντέρ.
(Βαγγέλης Ιντζίδης, σεναριογράφος της ταινίας).

The Red Bank. James Joyce: Τα τετράδιά του, των Ελληνικών
Σενάριο: Βαγγέλης Ιντζίδης
Σκηνοθεσία:  Βουβούλα Σκούρα
Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (2013, 29 λεπτά).

Οι υπότιτλοι στην ιταλική γλώσσα έγιναν με επιμέλεια της καθηγήτριας Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, Lucia Marcheselli Loukas.

Η Βουβούλα Σκούρα είναι εικαστικός και σκηνοθέτις. Ταινίες της και βίντεο έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ και πανεπιστήμια σε περισσότερες από πενήντα πόλεις. Οι ταινίες της «Εσωτερική μετανάστευση» (1984) και «Σκωρία φωτός» (1989) διακρίθηκαν με ειδικό έπαινο της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Δράμας. Το βίντεο «Μαύρο φεγγάρι» πήρε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό Βίντεο Τέχνης Αθηνών (1998). Η ταινία «Etel Adnan: Εξόριστες λέξεις» κέρδισε το Βραβείο του ΕΚΚ στο 10ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2008). Το 2009 τιμήθηκε με το Ε.Β.Γ.Ε. Βραβείο Συνολικής Προσφοράς της Ένωσης Γραφιστών Ελλάδας.
Λίγα λόγια από την σκηνοθέτιδα για το ιστορικό της ταινίας

Το Φεστιβάλ Bloomsday 2016 της Τεργέστης, της πόλης όπου έζησε ο James Joyce από το 1904 έως το 1920 και αποκαλούσε «δεύτερη πατρίδα μου», διοργανώνεται από τον Δήμο της πόλης, το Πανεπιστήμιο Τεργέστης και το Μουσείο «James Joyce» σε συνεργασία με άλλους φορείς. Έχει διάρκεια από τις 16 έως τις 19 Ιουνίου και το πρόγραμμα περιλαμβάνει πλούσιες και ποικίλες εκδηλώσεις, όπως διαλέξεις, κινηματογραφικές προβολές,  θεατρικές παραστάσεις, κονσέρτα, εκθέσεις σε διάφορα σημεία της πόλης, ιρλανδέζικη κουζίνα και το Bloomsday Village – τη μεταμόρφωση δηλαδή της πλατείας Barbacan, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης που τόσο αγάπησε ο Joyce, σε μία μικρογραφία  του Δουβλίνου της εποχής του,  το οποίο θα αποτελέσει το σκηνικό πολλών εκδηλώσεων του Φεστιβάλ.