«Άθως, τα χρώματα της πίστης»: Έκθεση φωτογραφίας του Στράτου Καλαφάτη στην Τεργέστη

Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Ιταλίας σε συνεργασία με την Κοινότητα Ελλήνων Ορθοδόξων Τεργέστης και το Πανεπιστήμιο Τεργέστης – Νεοελληνική Γλώσσα διοργανώνουν στην Τεργέστη, την φωτογραφική έκθεση του Στράτου Καλαφάτη με τίτλο «Άθως, τα Χρώματα της Πίστης», από 8 έως 31 Ιανουαρίου 2016, στη Sala Giubileo –Filoxenia. Η έκθεση είναι παραγωγή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (MIET).

Τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας, της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Ρώμη, του Επίτιμου Γενικού Ελληνικού Προξενείου στην Τεργέστη, του Δήμου Τεργέστης, της Επαρχίας Τεργέστης και του Δήμου Θεσσαλονίκης και ευγενώς υποστηρίχθηκε από τις Μινωικές Γραμμές – Group Grimaldi και την Αegean Airlines. Την έκθεση επιμελήθηκαν η Αφροδίτη Οικονομίδου και ο Enrico Debandi. Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιούνται την Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2016, στις 18:00, παρουσία του καλλιτέχνη. Η έκθεση παρουσιάστηκε ήδη με μεγάλη επιτυχία στο Τορίνο (Palazzo Saluzzo Paesana, 20/09 – 25/10/2015) και προγραμματίζεται να παρουσιαστεί στη Ρώμη το 2016.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Έπειτα από πέντε χρόνια φωτογραφικής περιήγησης και γνωριμίας με το Άγιον Όρος, ο Στράτος Καλαφάτης μάς αποκαλύπτει τον αθέατο κόσμο της Αθωνικής Πολιτείας. Ξεκινώντας τη φωτογραφική του εργασία το 2008 και ολοκληρώνοντάς την το 2013, δημιούργησε έναν μεγάλο αριθμό φωτογραφιών, από τις οποίες επέλεξε τις 120 εικόνες που αποτελούν την έκθεση «Άθως, τα χρώματα της πίστης». Χρειάστηκαν συνολικά εικοσιπέντε επισκέψεις και διακόσιες ημέρες και νύχτες φωτογράφισης, ώστε να παρουσιάσει μια σύγχρονη εκδοχή για το τοπίο και τους ανθρώπους σε αυτόν τον ιδιαίτερο χώρο.

«Είναι δύσκολο να φωτογραφίσει κανείς το Άγιον Όρος, όχι τόσο επειδή αντιστέκεται στον κοσμικό χαρακτήρα της φωτογραφίας, αλλά κυρίως γιατί απαιτείται χρόνος για να αποκαλυφθεί. Για περισσότερα από 1000 χρόνια είναι κρυμμένο πίσω από τη σημειολογία των εικόνων, την τρυφερότητα της παράδοσης και τα θαύματα της πίστης. Ένας τόπος όπου η σιωπή και το μυστήριο εξισορροπούν το παρελθόν και το παρόν, την παράδοση και την ελευθερία, τη δύναμη και την αδυναμία, το σκοτάδι και το φως. Δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κάποιος τη βαριά ιστορία του, την βαθιά θρησκευτικότητα και να δημιουργήσει εικόνες οι οποίες θα σέβονται από τη μία τον τόπο και από την άλλη τη δημιουργική αυτονομία του φωτογράφου».

Οι εικόνες του Στράτου Καλαφάτη μάς μεταφέρουν τη γοητεία του Αγίου Όρους, τεκμηριώνουν τη μοναστική πολιτεία με μεγάλη ευαισθησία και καλλιτεχνική μαεστρία, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την ουσία του, μέσα από ένα βλέμμα περισσότερο βιωματικό παρά αισθητικό. Αποδίδουν τη χιλιόχρονη παράδοση, την ιστορία, την πνευματικότητα, αλλά και την άγρια ομορφιά του παρθένου τοπίου, με φόρμες απολύτως σύγχρονες με την ευαισθησία του καιρού μας, με μια γραφή λάμπουσα και υποβλητική μαζί. Στοιχεία που συνδυάζονται απόλυτα, για να σχηματίσουν ένα ασυνήθιστο και ιδιοσυγκρασιακό ύφος που αποβλέπει σε έναν μόνο στόχο: να αποφύγει την απλή ντοκουμενταρίστικη αληθοφάνεια. Το ενδιαφέρον του φωτογράφου επικεντρώνει σε βάθος, στο συναίσθημα, στη λανθάνουσα ουσία, στα πρόσωπα, στις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, στο αργό πέρασμα του χρόνου, στην αντίθεση ανάμεσα στον εσωτερικό πλούτο και την ασκητική φτώχεια.

«Στο Άγιον Όρος δεν γεννιούνται άνθρωποι. Πηγαίνουν εκεί από έλξη, βαθιά πίστη, ανάγκη, περιέργεια ή απελπισία…». Αυτή η φράση του Στράτου Καλαφάτη υπενθυμίζει την πιο εντυπωσιακή ιδιαιτερότητα του Αγίου Όρους, το περίφημο Άβατον. Το τυπικό της αγιορείτικης ζωής, το οποίο αφήνει το ανεξίτηλο στίγμα του στους εσωτερικούς κόσμους που ο φωτογράφος επιλέγει να μας διηγηθεί και στις προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών τους. Σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο κόσμο, οι ιστορίες του Καλαφάτη χρησιμοποιούν μια χρωματική παλέτα που διαθέτει πολύ περισσότερες αποχρώσεις από το αυστηρά μονόχρωμο μαύρο του ράσου. Το αποτέλεσμα είναι ένα Άγιον Όρος με λαμπερά, ενίοτε υπερκορεσμένα και εκτυφλωτικά χρώματα, τα οποία δημιουγούν μια έντονη αντίθεση, ένα chiaroscuro, που μας παραπέμπει στη ζωγραφική του Caravaggio και του Rembrandt.

Το Άγιον Όρος ήταν και είναι από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στον κόσμο. Ο Καλαφάτης υπέκυψε, όπως και πολλοί άλλοι φωτογράφοι πριν από αυτόν, στην ακαταμάχητη γοητεία του Όρους και προσπάθησε να συλλάβει την εικόνα της μοναστικής ζωής από μια νέα προοπτική. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, επιφανή ονόματα όπως ο Stephane Passet και ο Fred Boissonnas φωτογράφισαν το πιο θεαματικό μοναστικό συγκρότημα της Ευρώπης, ενώ στη δεκαετία του ’50 και του ’60 το επισκέφθηκαν διάσημοι Έλληνες φωτογράφοι, όπως ο Τάκης Τλούπας, ο Κώστας Μπαλάφας και ο Σπύρος Μελετζής. Η νέα αυτή φωτογραφική βερσιόν του Στράτου Καλαφάτη στις αρχές του 21ου αιώνα γίνεται ένας κρίκος στη μακριά αλυσίδα των φωτογραφικών ντοκουμέντων του κέντρου του Ορθόδοξου Μοναχισμού.

«Αυτό που χαρακτηρίζει τη δουλειά του είναι ότι δεν λειτούργησε σαν τουρίστας που ψάχνει συγκινήσεις, ούτε καν σαν παρεμβατικός φωτογράφος. Μάλλον λειτούργησε σαν ανώνυμος ζωγράφος, σαν αγιογράφος που ζωγραφίζει ιστορίες αμαρτωλών και αγίων πάνω σε αρχαία ανθίβολα», σχολιάζει ο Νίκος Ξυδάκης προλογίζοντας τον κατάλογο. «Κινήθηκε με απόλυτο σεβασμό προς τους ανθρώπους και τον τόπο, γνώρισε τους προσωπογραφούμενους, τους μίλησε, φιλοξενήθηκε στα κελιά τους, δέχθηκε την ευλογία και το φίλεμά τους». Και στο τέλος κέρδισε την εμπιστοσύνη τους και την άδεια να τους απαθανατίσει με τη φωτογραφική μηχανή. Αλλά «…δεν μου επιτράπηκε να φωτογραφίσω μέσα στους ναούς, κειμήλια που είναι πνευματική ιδιοκτησία των μοναστηριών, ή όταν τελούνται μυστήρια. Τελικά ίσως αυτό ήταν για μένα το πραγματικό Άβατον» ομολογεί ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

Βιογραφικό του καλλιτέχνη:
Ο Στράτος Καλαφάτης (www.stratoskalafatis.com) γεννήθηκε στην Καβάλα το 1966. Σήμερα ζει στη Θεσσαλονίκη, φωτογραφίζει, διδάσκει και οργανώνει δράσεις που αφορούν τη δημιουργική φωτογραφία. Έχει ολοκληρώσει μακροχρόνιες φωτογραφικές εργασίες, όπως οι «Αρχέτυπες Εικόνες», το «Ημερολόγιο 1998-2002», η «Saga, το «Αρχιπέλαγος» και ο «Άθως – Τα χρώματα της πίστης». Από τις εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του «Αρχέτυπες εικόνες» (1999), «Ομόνοια 2000 – Ταξίδι στον ομφαλό της Αθήνας» (με τον συγγραφέα Φίλιππο Φιλίππου – 2000), «Ημερολόγιο 1998 -2002» (με πρόλογο του Christian Caujolle – 2004).

«Άθως, τα χρώματα της πίστης» του Στράτου Καλαφάτη
Επιμέλεια: Αφροδίτη Οικονομίδου, Enrico Debandi
Εγκαίνια: Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2016, στις 18:00
Διάρκεια: 8 – 31 Ιανουαρίου 2016
Χώρος: Sala Giubileo – Filoxenia, Riva III Novembre 9, Τεργέστη, Ιταλία
Ωράριο λειτουργίας:
Από Τρίτη ως Κυριακή: 15:00 – 19:00
Δευτέρα: κλειστά
Είσοδος ελεύθερη

Λεύκωμα:
Εκδόσεις Άγρα, 216 σελίδες, εισαγωγικό κείμενο Ν. Ξυδάκης
Πληροφορίες:
afrodite.contact@gmail.com | info@hfc-sezioneitaliana.com

 

ΜΙΕΤ

Η έκθεση είναι μια παραγωγή του
ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ

Υπό την αιγίδα

υπο την αιγίδα

Διοργάνωσηδιοργάνωση

Με την ευγενική χορηγίαχορηγοί